Depresja poporodowa i depresja w czasie ciąży

Depresja poporodowa i depresja w czasie ciąży

Depresja poporodowa dotyka do 30% kobiet – aż 10% kobiet doświadcza depresji po zakończeniu połogu, czyli około 8-go tygodnia po urodzeniu dziecka, a 22% po roku czasu od porodu. Dotyczy zmian w myślach, uczuciach, zachowaniu, nastawieniu do dziecka, a także dolegliwościach fizycznych.

Depresja poporodowa – na co zwrócić uwagę?

• Obniżenia nastroju – częsty płacz, bez konkretnej przyczyny, tzw. zalewanie się łzami, któremu towarzyszy jednocześnie rozdrażnienie, smutek i ogólne przygnębienie.
• Znaczny spadek energii, brak woli do wykonywania nawet podstawowych czynności.
• Utrata zadowolenia z rzeczy które do tej pory sprawiały radość, takie jak pasje, zainteresowania.
• Anhedonia – niemożności przeżywania radości, zadowolenia.
• Poczucie winy – chodzi o nadmierne obwinianie się pt. „za mało opiekuję się”, „powinnam więcej się starć”, „w domu jest bałagan” itp.
• Obniżona samoocena: „jestem niewystarczającą, złą matką”, „do niczego się nie nadaję” „nie powinnam mieć dzieci”.
• Bezradność w podejmowaniu decyzji w roli matki i uczucie to nie mija w miarę poznawania się z dzieckiem, nabywania doświadczeń w nowej roli.
• Bezsenność (trudności z zaśnięciem, z zasypianiem po karmieniu, hiper czujność z lękiem) lub nadmierna senność , organizm podczas snu nie regeneruje się – nie wracają siły i chęci do życia.
• Znaczne zmniejszenie lub wzrost apetytu/duży przyrost lub spadek wagi.
• Pojawiają się bóle fizyczne.
• Kłopoty z pamięcią, skoncentrowaniem się.
• Stany lękowe: najczęściej zamartwianie się o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka.
• Myślenie o śmierci.
• Planowanie i próby podjęcia prób samobójczych.

Co powoduje depresję poporodową?

Przyczyny predysponujące do wystąpienia objawów depresji poporodowej, podobnie jak depresji w ogóle, są wieloczynnikowe:

• zmiany biologiczne: chemiczno-hormonalne związane z ciążą, porodem, laktacją,
• sytuacja społeczno-ekonomiczna: w okresie poporodowym bardzo ważne jest wsparcie otoczenia, przejawiające się w zrozumieniu i akceptowaniu potrzeb kobiety, po i w tym pełnym „burz hormonalnych”, i trudnych zmian okresie. Zaopiekowanie się Nią nie tylko w kontekście dziecka. Postępowanie w myśl zasady „usłysz płacz matki, a ona sama zaopiekuje się swoim dzieckiem”.
  Kobiety pozostająca w tym okresie w zależności od pomocy innych osób. Potrzebuje zaopiekowania i często czuje się „porzucona” przez „dające dobre rady” otoczenie. Szczególnie narażone są Panie samotne lub żyjące w konfliktowych relacjach. Nie mające wsparcia od partnera, rodziny, środowiska koleżeńskiego. Niekiedy obniżenie nastroju wzmaga się w momencie podjęcia tak ważnych decyzji jak odstawienie dziecka od piersi czy zapisanie dziecka do żłobka.
• czynniki psychologiczne – zaburzenia osobowościowe, w tym cechy osobowościowe, tj. perfekcjonizm, nadkontrola, brak zgody na bycie tylko „wystarczająco dobrą”, a nie idealną matką, porównywanie z innymi, odbieranie własnych błędów jako druzgoczących ogólną samoocenę porażek, zabieganie o pozytywny obraz siebie w oczach innych osób, spełnianie oczekiwań innych.
  To jak młoda mama czuje się w nowej roli i relacji z dzieckiem zależy od jej stylu więzi. Jeśli sama zaznała bliskości i opieki od własnej matki i otoczenia, we wczesnym dzieciństwie i później, z dużym prawdopodobieństwem z ufnością i miłością zaopiekuje się własnym dzieckiem i sobą, mając wewnętrzne spokojne przekonanie, że świat sprzyja i pomaga. Kobiety u których ów wewnętrzny system odczuć i przekonań na temat relacji uległ traumatyzacji, najczęściej reagują lękowo. Badania dowodzą, że kobiety, które same jako dzieci doświadczyły zranienia we wczesnodziecięcej relacji z matką depresyjną, z dużym prawdopodobieństwem, bez odpowiedniego przygotowania i wsparcia, doświadczą własnej depresji po urodzeniu dziecka. Dlatego u kobiet tych szczególnie wskazana jest psychoedukacja i psychoterapia już w okresie ciąży, lub wcześniej. Wskazanym kierunkiem terapii jest psychoterapia integratywna lub inna pracująca na relacji.
• Traumatyczne wydarzenia w ciąży i trakcie porodu. Często doświadczenia z tego okresu bywają tak dotkliwe psychicznie i fizycznie ze kobieta od razu traci siły do funkcjonowania w ogóle. Czasem pod wpływem hormonów poporodowych, laktacyjnych i psychicznych mechanizmów obronnych i ochronnych tj. zaprzeczanie, ucieczka w zadaniowość przez jakiś czasu udaje się jeszcze jakiś czas funkcjonować na tak zwanych wysokich obrotach. Z czasem jednak, z coraz to większego wyczerpania organizmu związanego z opieką nad niemowlęciem, koniecznością konfederowania jego emocji następuje przeciążenie i dopiero wtedy pojawiają się objawy depresji. Wcześniej jednak widoczne są ich subtelniejsze symptomy jak rozdrażnienie, nadmierna senność, brak umiejętności zregenerowania sił itp. Jeśli pojawiają się takie objawy warto już wówczas skorzystać ze specjalistycznej pomocy.

Depresja poporodowa a „baby blues”

Zasadniczo objawy baby blues związane są ze skrajnym, okresowo trwającym zmęczeniem po ciąży i porodzie, nagłymi zmianami hormonalnymi i potrzebą organizmu do stabilizacji tego stanu. Objawia się rozdrażnieniem oraz lękiem związanym z nową rolą, zadaniami i poczuciem bliżej mniej lub bardziej straty. Tym co odróżnia „baby blues” jest fakt, że właściwie każda kobieta doświadcza jego symptomów (statystycznie około 80%) a w miarę jak mijają kolejne dni, nastrój pooprawia się.

Jak najskuteczniej pomóc/sposoby leczenie depresji poporodowej

• Psychoterapia indywidualna (zapraszam na indywidualna konsultacje).
• Psychoterapia grupowa – grupy wsparcia dla kobiet – także profilaktycznie udział w spotkaniach koleżeńskich z innymi kobietami np. w tzw. „Kręgach kobiet” (zapraszamy do udziału w naszych grupach dla mam noworodków)
• Leki depresyjne – wypisywane przez lekarza psychiatrę – współpracuję z lekarzem psychiatrą.
• Elektrowstrząsy – w przypadku ostrzejszego przebiegu depresji z koniecznością hospitalizacji. Elektrowstrząsy są wbrew potocznym i demonizującym opiniom, bardzo bezpieczną metodą leczenia. Polecaną w przypadku kobiet w ciąży, całkowicie bezpieczną dla dziecka i matki.
• Psychoedukacja dotycząca objawów i leczenia (wpisana jest również w indywidualną i grupową terapię).
• Opcjonalnie, współpraca z rodzinami osoby chorującej.

Zapobieganie depresji poporodowej

• Psychoedukacja i terapia indywidualna w okresie ciąży.
• Wybór szkoły rodzenia przygotowującej do świadomego porodu i połogu.
• Znalezienie grupy wsparcia w czasie ciąży.